CELALİYE / HEKSASTROS / ÇETROS

Celaliye'nin Bilinen tarihi 1500 yıllarına dayanır. Yavuz Sultan Selimin son Veziriazamı ve oğlu Kanuni Sultan Süleymanın da ilk Veziriazamı olan Piri Mehmet Paşaya, hizmetlerinden ötürü çiftlik olarak verilir. O zamanki adı YAPAĞÇA  ÇİFTLİĞİDİR. Çiftlikte Rum nüfus ikamet eder ve adı HEKSASTROS veya EKSASTRON olarak anılır, manası 6 yıldız demektir. 1800 yıllarının sonuna doğru da halk dilinde kısaca ÇETROS olarak anılmaya başlanır.

Celaliye'de yaşayan Rum nüfus çok çalışkanmış, genelde bağcılılkla geçinirler, bağlarının büyüklüğü ve üzümlerinin kalitesi ile tanınırlarmış, zamanına göre de nüfusca büyümüş ve zenginleşmişler. Ürettikleri kaliteli şaraplarla nam salmışlar. Kaliteli şarapları Fransa'nın Marsilya Limanına ihraç edilirmiş. Şaraplarını Celaliye Sahilinden gemilere yükleyerek ihraç ederlermiş ancak taşıma işi zor ve zahmetli olduğundan köyden iskeleye kadar giden bir boru hattını imece usulü yaptıktan sonra işleri daha kolaylaşmış. 

Köylerinde 1904 yılında modern bir okul yaparlar ki inşaat malzemelerini, tuğlasını, mermerini Marsilyadan getirtirler.
Şimdi TAŞ MEKTEP olarak anılan okul binası, yapıldığı zaman tüm civarda herkes tarafından gıpta ile anılır. 1904 yılında yapılan okul 1923 yılına kadar Rum Okulu olarak hizmet verir. Mübadeleden sonra da okul olarak kullanılmaya devam edilir. Bina bugün de Özel Eğitim Uygulama Okulu olarak hizmet vermektedir ancak bakımsız olup restorasyona ihtiyacı vardır. 

Altta: TAŞ MEKTEP / RUM OKULU   Fotoğraf: Bahadır Akkoyun 23 Kasım 2022



Köy Meydanına 1896 yılında beyaz mermerden yapılan Havuzlu Çeşme, halen kullanılmakta, berrak suyu ve güzelliği ile bugün de ziyaretçilerini mest etmektedir. Çeşme başında Mermer kaide üzerinde Aslan başlı bir mermer figürün ağzından su bugün de akmaya devam eder. Mermer kaidenin üzerinde mevcut heykelcik bir kaç sene öncesine kadar dururken yok olmuş, eski fotoğraflarında düne kadar görülen heykelcik maalesef korunamamış. Mermer kaide üzerinde 1896 yılı ve Yunan Alfabesi ile köyün adı olan EKSASTRON yazısı görülebilmektedir.

Altta: Havuzlu Çeşme. Günümüzde çeşme kaidesi üzerindeki heykelcik kayıptır. 
Fotoğraf: Bahadır Akkoyun. 23 Kasım 2022

 

1912 yılında, BALKAN HARBİNDE burada cereyan eden muharebelerde, iki Binbaşımız şehit düşmüş. Binbaşı Celal ve Binbaşı Kamil. Cumhuriyetimizin ilk yıllarında da ÇETROS ismi değiştirilerek CELALİYE, hemen yakınındaki yerleşim yeri olan YALOZ ismi de değiştirilerek KAMİLOBA yapılmış. Bugün her iki yerleşim yeri de Büyükçekmece sınırları içinde kalıyor. 

Köylerinde yaptıkları kilise de zamanında büyüklüğü ve güzelliği ile göz kamaştırırmış. Adı AGIOS STEPHANOS olan kilise 1950 yılına kadar ayaktaymış ancak daha sonra yerine bir cami yapılmış. Bir kaç yıl önce bu cami de yıkılarak yerine yeniisi yapılmış. 

1923 Yılına gelindiğinde  LOZAN Barış Anlaşması imzalanır. Türkiye ve Yunanistan arasında karşılıklı nüfus mübadelesine karar verilir.  Bu tarihten itibaren Rum Nüfus Yunanistana gönderilir, yerlerine Yunanistandan gelen Türkler iskan edilir. Gelen Türkler bağcılık konusunda fazla tecrübeli olmadıklarından zamanla üzüm bağları yerlerini kuru ziraate bırakır. Hele 1967 yılında bağlara musallat olan bir zararlı nedeniyle bağcılık tamamen sona erer. 

Celaliye 1909 yılında ve 1929 yılında iki büyük yangın geçirir. Özellikle 1929 yangını yukarıdan başlayıp denize doğru bütün ahşap evleri silip süpürmüş. Bu nedenle bugün çok az sayıda eski, ahşap ev kalmış, eski evlerin çoğu yok olmuş ve yerlerine yenileri yapılmış. Bu evlerin en güzellerinden birisi de KANIATSAKIS Ailesinin eviymiş. Aile Mübadele sonucu Yunanistana gidince Cavit Bey isimli Türk Mübadil iskan edilmiş. Daha sonra da ev Cavit Beyin oğlu Pertev Beye kalmış. Bugün ev PERTEVİN EVİ olarak anılmaktadır. 

Altta: KANIATSAKIS AİLESİ EVİ / PERTEVİN EVİ
( Fotoğraf: Bahadır Akkoyun  23 Kasım 2022)



CELALİYE'YE  AİT TÜM FOTOĞRAFLARI SİTEMİZİN FOTO GALERİ BÖLÜMÜNDE GÖREBİLİRSİNİZ.

NOT: 25 ARALIK 2023 günü Celaliye ziyaretimizde PERTEVİN EVİ' ni daha bir kötü gördüm, artık ayakta zor duruyor, mevcut bir kaç metruk ev ile birlikte zamana direniyor. Köy içi yollar ve kaldırımlar da Büyükçekmece Belediyesi tarafından yenileniyor. 25 Aralık 2023 günü çektiğim 11 fotoğrafı da sitemizin FOTO GALERİ bölümüne ekledim, buradan görebilirsiniz. 

Lütfen ilaveler, eksikler ve düzeltmeler için arayınız, mesaj gönderiniz. 

Fotoğraflayan ve Hazırlayan: Bahadır Akkoyun (3. Kuşak Kılkış Peykova Mübadili.)

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın